RBGEL 020823 letsel opgelopen tijdens bedrijfsuitje "levend tafelvoetbal"; ook na afloop nog sport- en spelsituatie; niet onrechtmatig, maar osvo

RBGEL 020823 letsel opgelopen tijdens bedrijfsuitje "levend tafelvoetbal"; ook na afloop nog sport- en spelsituatie; niet onrechtmatig, maar osvo

2 De feiten

2.1.

Op 13 mei 2017 hebben [eiseres in conv/verw in reconv] en [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] meegedaan aan het spel “Levend tafelvoetbal” (hierna: het Spel/het Levend tafelvoetbal) bij de firma [bedrijf 1] aan de [adres 1] . Het Spel was onderdeel van het bedrijfsuitje van het bedrijf [bedrijf 2] waar destijds zowel [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] als de partner van [eiseres in conv/verw in reconv] werkzaam waren.

2.2.

Bij het Levend tafelvoetbal worden de deelnemers verdeeld in twee teams. Deze teams nemen plaats op een luchtkussen dat fungeert als speelveld. Vergelijkbaar met een tafelvoetbalspel, is over de lengte van het luchtkussen aan weerszijden een doel opgesteld en over de breedte daarvan bevinden zich circa acht balken (hierna: de Dwarsbalken). De Dwarsbalken bevinden zich op een hoogte die iets lager is dan heuphoogte. De deelnemers hebben tijdens het Spel een positie op het veld bij één van deze Dwarsbalken en zij houden de Dwarsbalk vast om zo hun positie op het speelveld te behouden waarbij zij wel van links naar rechts en andersom langs deze balk kunnen lopen.

2.3.

Nadat het eindsignaal van het Spel was gegeven, is [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] over een aantal Dwarsbalken heen gesprongen. Bij zijn laatste sprong over een Dwarsbalk is [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] met zijn voet deels op [eiseres in conv/verw in reconv] terecht gekomen. [eiseres in conv/verw in reconv] heeft daarbij letsel opgelopen aan haar linker arm (hierna: het Ongeval).

2.4.

Per brief van 5 november 2019 heeft (de gemachtigde van) [eiseres in conv/verw in reconv] [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] aansprakelijk gesteld voor de gevolgen van het Ongeval. In reactie daarop heeft [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] zich gewend tot Univé op grond van zijn bij Univé afgesloten aansprakelijkheidsverzekering. Tussen de gemachtigden van [eiseres in conv/verw in reconv] en Univé is vervolgens uitvoerig contact geweest waarbij de (gemachtigde van) Univé zich jegens [eiseres in conv/verw in reconv] op het standpunt heeft gesteld dat [gedaagden in conv/eisers in reconv] niet aansprakelijk is voor de gevolgen van het Ongeval.

3 Het geschil

in conventie

3.1.

[eiseres in conv/verw in reconv] vordert - samengevat - bij vonnis, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad,

I. een verklaring voor recht dat [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] aansprakelijk is voor de door [eiseres in conv/verw in reconv] ten gevolge van de onrechtmatige daad op 13 mei 2017 geleden en nog te lijden materiële en immateriële schade;

II. veroordeling van [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] tot vergoeding van de door [eiseres in conv/verw in reconv] geleden en nog te lijden materiële en immateriële schade op grond van artikel 6:162 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW), nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet, vermeerderd met de wettelijke rente (primair) vanaf 13 mei 2017, althans (subsidiair) met ingang van de dag van dagvaarding tot de dag der algehele voldoening;

III. veroordeling van [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] tot vergoeding van de buitengerechtelijke incassokosten conform de BIK-staffel van € 925,00 vermeerderd met de wettelijke rente (primair) vanaf 13 mei 2017, althans (subsidiair) met ingang van de dag van dagvaarding tot de dag der algehele voldoening;

IV. veroordeling van Univé tot rechtstreekse vergoeding van de door [eiseres in conv/verw in reconv] geleden en nog te lijden materiële en immateriële schade, nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet op grond van artikel 7:954 BW, alsmede de buitengerechtelijke incassokosten conform de BIK-staffel van € 925,00 vermeerderd met de wettelijke rente (primair) vanaf 13 mei 2017, althans (subsidiair) met ingang van de dag van dagvaarding tot de dag der algehele voldoening;

V. veroordeling van [gedaagden in conv/eisers in reconv] in de proceskosten en de nakosten, vermeerderd met de wettelijke rente over deze kosten.

3.2.

[eiseres in conv/verw in reconv] stelt zich op het standpunt dat [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] een onrechtmatige daad jegens haar heeft gepleegd en dat hij op grond van artikel 6:162 BW gehouden is om de door haar geleden schade te vergoeden. Daarnaast stelt [eiseres in conv/verw in reconv] dat Univé op grond van artikel 7:954 BW als verzekeraar van [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] is gehouden om haar schade rechtstreeks aan haar te vergoeden.

3.3.

[gedaagden in conv/eisers in reconv] voert verweer en concludeert dat [eiseres in conv/verw in reconv] in haar vorderingen niet-ontvankelijk moet worden verklaard, althans dat de vorderingen van [eiseres in conv/verw in reconv] moeten worden afgewezen met veroordeling van [eiseres in conv/verw in reconv] in de proceskosten en de nakosten en de wettelijke rente over deze kosten.

3.4.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

in (voorwaardelijke) reconventie

3.5.

[gedaagden in conv/eisers in reconv] vordert voorwaardelijk, namelijk in het geval de rechtbank oordeelt dat [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] aansprakelijk is jegens [eiseres in conv/verw in reconv] , bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, een verklaring voor recht dat op [gedaagden in conv/eisers in reconv] geen schadevergoedingsverplichting rust jegens [eiseres in conv/verw in reconv] , met veroordeling van de proceskosten en de nakosten en te vermeerderen met de wettelijke rente over deze kosten. Volgens [gedaagden in conv/eisers in reconv] is sprake van eigen schuld aan de zijde van [eiseres in conv/verw in reconv] met betrekking tot de toedracht van het ongeval. Daarom rust op hem geen of in ieder geval een verminderde vergoedingsplicht gelet op artikel 6:101 lid 1 BW, aldus [gedaagden in conv/eisers in reconv]

3.6.

[eiseres in conv/verw in reconv] voert verweer en concludeert dat [gedaagden in conv/eisers in reconv] in zijn vorderingen niet-ontvankelijk moet worden verklaard, dan wel dat zijn vorderingen moeten worden afgewezen met veroordeling van [gedaagden in conv/eisers in reconv] in de kosten.

3.7.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4 De beoordeling

In conventie

4.1.

Tussen partijen is in geschil of het Ongeval is veroorzaakt door onrechtmatig handelen van [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] . Volgens [eiseres in conv/verw in reconv] is dit het geval en is [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] daarom aansprakelijk voor de door haar als gevolg daarvan geleden schade. Zij stoelt haar vordering op het leerstuk van onrechtmatige daad dat is neergelegd in artikel 6:162 BW en is uitgewerkt in de daarop volgende wetsartikelen. Gelet op de betwisting van dit standpunt door [gedaagden in conv/eisers in reconv] rust op grond van artikel 150 van het Wetboek van Burgerlijke rechtsvordering op [eiseres in conv/verw in reconv] de bewijslast van haar stelling.

Was er sprake van een zogenoemde sport- en spelsituatie?

4.2.

Uit de rechtspraak van de Hoge Raad volgt dat de vraag of een deelnemer aan een sport- en spelsituatie onrechtmatig heeft gehandeld door een gedraging waardoor aan een andere deelnemer letsel is toegebracht minder snel bevestigend moet worden beantwoord dan wanneer die gedraging niet in het kader van een sport- en spelsituatie zou hebben plaatsgevonden (zie: Hoge Raad 28 juni 1991, ECLI:NL:HR:1991:ZC0300, NJ 1992, 622). Deelnemers aan een sport- en spelsituatie hebben in redelijkheid tot op zekere hoogte gevaarlijke, slecht gecoördineerde, verkeerd getimede, onvoldoende doordachte handelingen of gedragingen waartoe het spel uitlokt van elkaar te verwachten (zie: Hoge Raad 20 februari 2004, ECLI:NL:HR:2004:AO1239). Met andere woorden: in sport- en spelsituaties geldt een verhoogde drempel voor de aansprakelijkheid. Om te kunnen beoordelen of [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] onrechtmatig heeft gehandeld, moet de vraag worden beantwoord of deze verhoogde drempel voor aansprakelijkheid geldt, of niet.

4.3.

Volgens [eiseres in conv/verw in reconv] was geen sprake (meer) van een sport- en spelsituatie. Primair stelt zij zich dan ook op het standpunt dat de verhoogde drempel voor aansprakelijkheid niet geldt. Ter onderbouwing van dit standpunt heeft zij verschillende omstandigheden naar voren gebracht. [eiseres in conv/verw in reconv] wijst onder meer op de toedracht van het Ongeval en stelt dat zij niet gewond is geraakt door een gedraging die bij het spel paste en/of door kleding/attributen die bij het spel hoorden. Het Spel was al geëindigd. Het eindsignaal was gegeven en de spelleiding had het speelveld met de deelnemers al verlaten. [eiseres in conv/verw in reconv] heeft ter zitting verklaard dat zij bij één van de twee doelen stond en dat haar schoenen in het tegenoverliggende doel lagen. Zij zegt bewust te hebben gewacht tot alle andere deelnemers het speelveld hadden verlaten. Toen zij aldus nog alleen in het veld stond, is zij al kruipend onder de Dwarsbalken door naar de overzijde van het veld gegaan. Op het moment dat zij bijna bij het tegenoverliggende doel was aangekomen en zij onder de laatste Dwarsbalk doorkroop, sprong [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] over diezelfde Dwarsbalk heen en kwam hij op haar elleboog terecht. [eiseres in conv/verw in reconv] stelt dat zij [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] niet heeft zien aankomen. Omdat zij ervan overtuigd is dat het veld leeg was voordat zij besloot te gaan kruipen, moet [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] zijn teruggekomen nadat hij het veld in eerste instantie al had verlaten, aldus nog steeds [eiseres in conv/verw in reconv] .

4.4.

[gedaagden in conv/eisers in reconv] betoogt dat het Ongeval wel degelijk moet worden beoordeeld aan de hand van voornoemde maatstaf voor aansprakelijkheid in sport- en spelsituaties. [gedaagden in conv/eisers in reconv] betwist dat hij na afloop van het spel het veld heeft verlaten en hij daarna het veld weer heeft betreden. Ter zitting heeft [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] verklaard dat hij en zijn vrouw zich na afloop van het spel op het midden van het luchtkussen bevonden. Hij heeft zich toen richting hetzelfde doel bewogen als [eiseres in conv/verw in reconv] , omdat ook hij daar zijn schoenen had staan. Om daar te komen, is [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] over de Dwarsbalken heen gesprongen richting het doel waar zijn schoenen stonden. [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] heeft tijdens de mondelinge behandeling verklaard dat hij als gevolg van de verplaatsing van lucht in het luchtkussen een “zwieper” kreeg en op de deining is doorgesprongen. Volgens [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] stond [eiseres in conv/verw in reconv] in het doel waar de schoenen lagen op het moment dat hij over de laatste Dwarsbalk sprong. [eiseres in conv/verw in reconv] viel tijdens het aantrekken van haar schoenen achterover op het luchtkussen en terug het speelveld in. [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] heeft verklaard dat [eiseres in conv/verw in reconv] langzaam opzij viel en dat hij nog probeerde om haar te ontwijken, maar dat dit niet lukte.

4.5.

De rechtbank overweegt als volgt. De deelnemers moesten na het eindsignaal het speelveld verlaten en zij hadden daarbij -net als tijdens het spel- te maken met de obstakels van de Dwarsbalken en met de deining in de ondergrond vanwege luchtverplaatsing in het kussen. De aanwezigheid van deze omstandigheden waren onlosmakelijk verbonden met het Spel dat daaraan voorafgaand werd gespeeld. Het verlaten van het luchtkussen volgde voor alle deelnemers inherent op de beëindiging van het Spel. Dit geldt ook voor het verplaatsen over of onder de Dwarsbalken om van het veld af te komen, zoals door [gedaagden in conv/eisers in reconv] is aangevoerd. Anders dan [eiseres in conv/verw in reconv] stelt, is de situatie naar het oordeel van de rechtbank dan ook niet gelijk te stellen aan het omkleden na een wedstrijd waarin volgens [eiseres in conv/verw in reconv] in ieder geval geen sprake meer kan zijn van een sport- en spelsituatie. De deining in het speelveld vormde een spelelement en bemoeilijkte ook het verlaten van het veld nadat het eindsignaal was gegeven.

4.6.

Dat [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] en [eiseres in conv/verw in reconv] mogelijk de laatste of een van de laatste deelnemers waren die het speelveld nog niet hadden verlaten, is daarbij op zichzelf niet relevant. Gesteld noch gebleken is dat het Spel al geruime tijd was beëindigd op het moment dat het Ongeval plaatsvond. Bovendien blijkt uit de overgelegde getuigenverklaringen van partijen (productie 4 van [eiseres in conv/verw in reconv] en productie 1 van [gedaagden in conv/eisers in reconv] ) dat in ieder geval de volgende personen zich tijdens het Ongeval nog in de buurt van het speelveld bevonden: de heer [naam 1] , de heer [naam 2] , de heer [naam 3] , de heer [naam 4] , mevrouw [naam 5] , de heer [naam 6] en mevrouw [naam 7] . In het licht van de onbetwiste stelling van [eiseres in conv/verw in reconv] dat alle deelnemers na het verlaten van het speelveld hun schoenen aan het aantrekken waren of teruggingen naar het restaurant, acht de rechtbank het aannemelijk dat het Ongeval heeft plaatsgevonden korte tijd nadat het eindsignaal voor het Spel was gegeven en terwijl de deelnemers daarvan nog bezig waren om het veld te verlaten. In deze situatie bestaat naar het oordeel van de rechtbank aanleiding om aan te nemen dat de door het spel bepaalde verhouding tussen de deelnemers niet direct geheel is veranderd door het ten einde komen van het spel waardoor partijen zich ook in de relatief korte tijd die was verstreken na het eindsignaal nog ten opzichte van elkaar bevonden in een sport- en spelsituatie (Vergl. Hoge Raad 28 maart 2003, ECLI:NL:HR:2003:AF2679).

4.7.

De rechtbank merkt met betrekking tot het tussen partijen bestaande geschil over de toedracht van het Ongeval nog het volgende op. Zelfs als moet worden aangenomen dat [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] het speelveld weer opnieuw heeft betreden nadat hij dat had verlaten, leidt dit niet tot een ander oordeel. [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] heeft onbetwist gesteld dat hij zich naar het doel bewoog om zijn schoenen die daar lagen aan te kunnen trekken. Als hij om wat voor reden dan ook het speelveld na beëindiging van het Spel heeft verlaten en daarna opnieuw heeft betreden voordat hij zijn schoenen is gaan aantrekken en voordat alle deelnemers het luchtkussen hadden verlaten, doet dit naar het oordeel van de rechtbank op zichzelf niet ter zake. [eiseres in conv/verw in reconv] heeft ook niet onderbouwd waarom het opnieuw betreden van het veld tot een ander oordeel zou moeten leiden.

Heeft [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] een onrechtmatige daad gepleegd?

4.8.

[eiseres in conv/verw in reconv] betoogt dat [gedaagden in conv/eisers in reconv] ook aansprakelijk moet worden geacht, als de verhoogde drempel voor het aannemen van aansprakelijkheid in sport- en spelsituaties geldt. Daartoe stelt [eiseres in conv/verw in reconv] dat de gedraging van [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] kwalificeert als overtreding van de spelregels en van [eiseres in conv/verw in reconv] niet kon worden verlangd dat zij de gedraging had moeten zien aankomen. De bij dagvaarding ingenomen stelling dat de gedraging gepaard ging met het nodige geweld, heeft [eiseres in conv/verw in reconv] ter zitting genuanceerd. [eiseres in conv/verw in reconv] heeft ter zitting aangegeven dat zij hiermee doelt op de fysieke aanraking die het letsel heeft veroorzaakt. De gedraging van [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] is volgens [eiseres in conv/verw in reconv] zodanig onvoorzichtig geweest dat hij het risico heeft genomen dat hij haar zou raken.

4.9.

Tussen partijen bestaat discussie omtrent de vraag of voorafgaand aan het Spel spelregels zijn verstrekt en de inhoud van deze spelregels. Op zich zou deze discussie tot een bewijsopdracht aan [eiseres in conv/verw in reconv] aanleiding hebben kunnen geven, ware het niet dat die bij gebrek aan belang achterwege kan blijven. Ook indien immers zou moeten worden aangenomen dat er gedurende het Spel niet over de Dwarsbalken heen gesprongen mag worden, dan ontbreekt nog steeds relevante informatie waaruit zou blijken dat deze regel ook na afloop van het Spel geldt. De rechtbank begrijpt uit de stellingen van partijen dat de Dwarsbalken na afloop van het Spel onderdeel van het speelveld blijven. Dit betekent dat de deelnemers ofwel onder de Dwarsbalken door (zoals [eiseres in conv/verw in reconv] ) ofwel daaroverheen (zoals [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] ) het speelveld moeten verlaten. Dat zij niet vrij zouden zijn om hier zelf een keuze in te maken en dat hiervoor een instructie of spelregel zou zijn gegeven, is gesteld noch gebleken. [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] heeft onbetwist gesteld dat de Dwarsbalken iets lager waren dan heuphoogte. Gelet op die hoogte ligt het voor de hand dat deelnemers ervoor kiezen om over de Dwarsbalken heen te gaan bij het verlaten van het veld. Het enkel springen over de Dwarsbalk om het speelveld te verlaten impliceert geen onrechtmatig handelen. [gedaagden in conv/eisers in reconv] is slechts dan aansprakelijk indien de mate van waarschijnlijkheid van een ongeval (het oplopen van letsel door een ander) als gevolg van dat gedrag zo groot is dat de dader zich naar maatstaven van zorgvuldigheid van dat gedrag had moeten onthouden (o.a. Hoge Raad 12 mei 2000, ECLI:NL:HR:2000:AA5784 en Hoge Raad 28 maart 2003, ECLI:NL:HR:2003:AF2679). In dat verband is het volgende van belang.

4.10.

[eiseres in conv/verw in reconv] stelt dat [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] er bewust voor heeft gekozen om in de directe omgeving van [eiseres in conv/verw in reconv] over de Dwarsbalk heen te gaan. Daarbij heeft [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] volgens haar ook bewust het risico genomen dat hij haar zou kunnen raken en verwonden. Dit was onvoorzichtig van hem. [eiseres in conv/verw in reconv] verklaart dat zij in het geheel niet bedacht was op de gedragingen van [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] . Enerzijds omdat hij handelde in strijd met de spelregels en anderzijds omdat zij heeft gewacht totdat alle deelnemers het speelveld hadden verlaten, voordat zij dit ook ging doen. Tot slot wijst [eiseres in conv/verw in reconv] op de omstandigheid dat de deelnemers geen professionele spelers waren.

4.11.

[gedaagden in conv/eisers in reconv] heeft gemotiveerd betwist dat hij bewust het risico heeft genomen om [eiseres in conv/verw in reconv] letsel toe te brengen door over de Dwarsbalken te springen. Het springen over de Dwarsbalken is op zichzelf geen gevaarlijke gedraging. Het is in redelijkheid te verwachten dat deelnemers ervoor kiezen om bij het verlaten van het speelveld over de Dwarsbalken heen te gaan in plaats van daar onderdoor. [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] heeft [eiseres in conv/verw in reconv] niet onder de Dwarsbalken zien doorkruipen. Toen [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] haar zag, viel zij terug in het luchtkussen vanuit het doelgebied en sprong hij reeds over de laatste Dwarsbalk. Hij kon zijn beweging niet meer voldoende corrigeren om haar te ontwijken.

4.12.

Naar het oordeel van de rechtbank was de gedraging van [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] door over de Dwarsbalken heen te springen niet zo onverwacht of onzorgvuldig dat deze viel buiten de kaders van wat deelnemers aan het Spel in redelijkheid mogen verwachten. De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat wie deelneemt aan een spel tijdens een bedrijfsuitje (in de woorden van de Hoge Raad) in redelijkheid tot op zekere hoogte gevaarlijke, slecht gecoördineerde, verkeerd getimede, onvoldoende doordachte handelingen of andere gedragingen waartoe het spel uitlokt kan verwachten. Bij een spel als Levend tafelvoetbal betekent dit dat een deelnemer door de deiningen in het luchtkussen (ook) bij het verlaten van het speelveld door een andere deelnemer geraakt kan worden. Dat [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] met buitensporige inzet over de Dwarsbalken is gesprongen, blijkt niet uit de door partijen overgelegde getuigenverklaringen. De deining vanuit het luchtkussen, waardoor [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] bij het verlaten van het speelveld een zwiep kreeg, maakt onderdeel uit van het spel en bemoeilijkt daarmee ook het verlaten van het speelveld. [eiseres in conv/verw in reconv] heeft ter zitting er nog op gewezen dat [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] haar had moeten zien en daarmee de gevolgen had moeten voorzien. [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] heeft gesteld dat hij [eiseres in conv/verw in reconv] niet onder de laatste Dwarsbalk heeft zien kruipen en hij haar pas op het laatste moment heeft gezien, waarbij hij haar niet meer kon ontwijken mede vanwege de deinende ondergrond. De rechtbank is van oordeel dat [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] het gevolg van zijn sprong over de Dwarsbalk niet had hoeven te voorzien. De omstandigheid dat [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] door zijn sprong op [eiseres in conv/verw in reconv] terecht is gekomen en [eiseres in conv/verw in reconv] letsel heeft opgelopen, is dan ook een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Van onrechtmatig handelen van [ged sub 1 in conv/eiser in reconv] jegens [eiseres in conv/verw in reconv] is geen sprake geweest. ECLI:NL:RBGEL:2023:5040