VRT.BE 041223 "Gevaar verdoezeld": rechtbank oordeelt dat asbestmaker Eternit opzettelijke fout maakte en zo kanker veroorzaakte

VRT.BE 041223 "Gevaar verdoezeld": rechtbank oordeelt dat asbestmaker Eternit opzettelijke fout maakte en zo kanker veroorzaakte

Zijn ouders zijn overleden aan de gevolgen van een asbestbesmetting. Zijn twee broers ook. Eric Jonckheere, die zelf voorzitter is van de vereniging van asbestslachtoffers in ons land, is de vijfde van de familie die geconfronteerd wordt met kanker. Zijn vader werkte in de Eternit-fabriek in Kapelle-op-den-Bos en woonde er met zijn gezin in de buurt.

Jonckheere kreeg de diagnose in februari 2021. Hij ontving een schadevergoeding van het asbestfonds. Normaal gezien is het gevolg dan dat Eternit wettelijk beschermd is tegen gerechtelijke vervolging. Maar, er is een (grote) maar: als aangetoond kan worden dat de ziekte opzettelijk veroorzaakt werd, vervalt die immuniteit. De advocaat van Jonkheere meende dat dat het geval was en dagvaardde Eternit.

Eternit is schuldig, oordeelt de rechtbank
De rechtbank volgt dat argument en oordeelt dat Eternit zijn asbestproductie heeft voortgezet terwijl het wist en aanvaardde dat een deel van zijn werknemers, hun gezinnen en de omwonenden van de fabriek getroffen zouden worden door een vorm van kanker. De productie gebeurde volgens de rechtbank ook op een dergelijke wijze dat asbestvezels op grote schaal op ongecontroleerde en oncontroleerbare wijze werden verspreid, zowel binnen de fabriek als in de wijde omgeving daarvan.

Letterlijk zegt het vonnis:

"Door niettemin haar gedrag in dit verband ongewijzigd te laten en de exploitatie van haar fabriek gedurende decennia op identiek dezelfde wijze verder te zetten, zonder het treffen van ook maar de minste beschermingsmaatregel, heeft verweerster (Eternit) kennelijk laconiek de risico's in kwestie a priori aanvaard", luidt het in het vonnis. "Zij heeft er met andere woorden voor gekozen om haar risico creërend - en uiteraard wellicht hoogst lucratief - gedrag zonder meer verder te zetten, daarbij voor lief nemend dat in de toekomst bepaalde van haar werknemers, hun gezinsleden en omwonenden van de fabriek, zouden worden getroffen door een vorm van kanker."

De inspanningen van Eternit om de schadelijke aard van asbest te verbergen, worden door de rechtbank ook omschreven als "systematische manipulaties" en "bewust verkeerde voorstellingen van zaken".

Letterlijk zegt het vonnis:

"Het staat vast dat verweerster op foutieve wijze een aandeel heeft gehad in de inspanningen die vanuit de asbestindustrie werden geleverd om systematisch, en tegen elke realiteit in, het gevaar van asbest te minimaliseren en te verdoezelen, en zo onder meer wetgevende initiatieven ter bescherming van de volksgezondheid te saboteren. In acht genomen de kennis die zij had over het enorme gevaar dat asbest in werkelijkheid vormde, kan deze handelwijze slechts worden gekwalificeerd als bedrog."

Eternit gaat in beroep
De rechtbank kent Éric Jonckheere een voorlopige schadevergoeding toe van 50.000 euro. Volgens Jonckheere en zijn advocaat opent de uitspraak belangrijke perspectieven voor andere slachtoffers, voor de financiering van het Asbestfonds volgens het principe van de aansprakelijkheid van de vervuiler en voor de toekomst van de asbestverwijdering in België.

Eternit in een persbericht
In een persbericht heeft Eternit laten weten "het niet eens te zijn met het vonnis". De cementproducent gaat dan ook in beroep. "Eternit heeft zich altijd aan de wetten en de wetenschappelijke kennis van die tijd gehouden. Eternit heeft nooit de bedoeling gehad om Eric Jonckheere ziek te maken. De rechtbank heeft het begrip "opzettelijke fout" op een manier geïnterpreteerd die volgens Eternit niet in overeenstemming is met de wet." vrt.be