Rb Zutphen 260706 giftige Japanse steranijs gebruikt voor kruidenthee i.p.v. Chinese steranijs

Rb Zutphen 26-07-2006 giftige Japanse steranijs gebruikt voor kruidenthee i.p.v. Chinese steranijs. toerekenbare tekortkoming leverancier, eigen schuld afnemer
3.3 Hetger gebruikte de door VNK geleverde steranijs om zogenoemde Sterrenmix van te maken. Sterrenmix is een kruidenthee die verondersteld wordt rustgevend te zijn. Ingrediënten zijn onder meer venkelzaad, zoethout, Chinese steranijs, jeneverbessen en pepermunt. De Sterrenmix werd door Hetger zelf samengesteld. (...)
3.4 Er bestaat Chinese steranijs en Japanse steranijs. Qua uiterlijk lijken beide varianten op elkaar, maar alleen de Chinese steranijs is geschikt voor consumptie. Japanse steranijs wordt gebruikt als decoratiemiddel en is ongeschikt voor consumptie omdat het de giftige stof anisatine bevat. Consumptie of inname van voedingsmiddelen waarin abusievelijk de Japanse in plaats van de Chinese steranijs is verwerkt, kan leiden tot ernstige vergiftigingsverschijnselen als braken, diarree, spiertrekkingen en epileptische aanvallen. (...)

5.6 Vaststaat dat VNK de giftige Japanse steranijs in plaats van de voor consumptie geschikte Chinese steranijs aan Hetger heeft geleverd. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, beantwoordde de geleverde (Japanse) steranijs niet aan de overeenkomst. Er is daarom sprake van een tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst, die op grond van artikel 6:74 BW tot schadevergoeding verplicht, tenzij de tekortkoming VNK niet kan worden toegerekend.
5.7 De rechtbank begrijpt dat Hetger zich op het standpunt stelt dat de tekortkoming ook aan VNK dient te worden toegerekend indien zij wist noch behoorde te weten dat zij de giftige variant steranijs aan Hetger leverde. Zij heeft hierbij een beroep gedaan op het arrest van de Hoge Raad van 27 april 2001 (NJ 2001, 213), waarin - kort samengevat - is geoordeeld dat een tekortkoming bestaande in een gebrek van een verkocht product op grond van de verkeersopvattingen in beginsel voor rekening van de verkoper komt, ook als deze het gebrek kende noch behoorde te kennen.
Zoals de bank terecht heeft opgemerkt, is dit arrest toegespitst op industrieel vervaardigde zaken. Gewezen wordt op het cassatiemiddel, dat is gericht tegen het oordeel van het hof dat voor industrieel vervaardigde zaken geldt dat gebreken daaraan naar verkeersopvattingen voor risico van de verkoper komen, ook als hij die gebreken kende noch behoorde te kennen, en naar de in rechtsoverweging 3.5 van dat arrest door de Hoge Raad verwoorde strekking van dit cassatiemiddel, waarbij wederom industrieel vervaardigde zaken als uitgangspunt zijn genomen.
Het natuurproduct steranijs kan niet worden aangemerkt als een industrieel vervaardigde zaak. Hiervoor is van belang dat de bank over een eventuele bewerking van steranijs slechts heeft gesteld dat steranijs wordt gedroogd, zonder nader toe te lichten op welke wijze dit drogen plaatsvindt. Dat het drogen geschied volgens een fabrieksmatig procédé kan daarom niet worden vastgesteld. Dit betekent dat de in het onderhavige geval vastgestelde non-conformiteit niet automatisch met zich brengt dat de tekortkoming op grond van verkeersopvattingen aan VNK moet worden toegerekend.
5.8 Ingevolge het bepaalde in artikel 6:75 BW kan een tekortkoming de schuldenaar niet worden toegerekend, indien zij niet is te wijten aan zijn schuld, noch krachtens wet, rechtshandeling of in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt.
5.9 De tekortkoming kan in het onderhavige geval aan VNK worden toegerekend, omdat VNK wist, in elk geval behoorde te weten van het bestaan van een giftige variant van steranijs maar desondanks heeft verzuimd voldoende maatregelen te nemen om te voorkomen dat zij deze giftige variant in plaats van de voor consumptie gebruik geschikte variant aan Hetger zou leveren. Hiervoor zijn de volgende feiten en omstandigheden relevant. (...)
5.12 Gelet op de wetenschap die bij haar bekend had moeten zijn over de varianten steranijs en het risico van vermenging van deze varianten, rustte op VNK een zorgplicht jegens haar afnemers, waaronder Hetger, om afdoende maatregelen te nemen teneinde te voorkomen dat zij aan haar afnemers (mede) de toxische variant in plaats van de voor consumptie geschikte variant steranijs zou leveren, althans om haar afnemers te informeren over het bestaan van de varianten. Hierbij is mede van belang dat VNK heeft moeten begrijpen dat haar afnemers, waaronder Hetger, de steranijs zouden kunnen verwerken in consumptieve producten.
Van VNK mocht worden gevergd dat zij de door haar te leveren steranijs ter voorkoming van gezondheidsrisico’s zou (laten) onderzoeken op de aanwezigheid van de giftige stof anisatine. Er bestond in het onderhavige geval des te meer reden voor VNK om de van Spectra ontvangen steranijs te onderzoeken omdat Hetger bij VNK melding had gemaakt dat deze steranijs qua uiterlijk en geur anders was dan vorige leveringen (welke melding volgens VNK plaatsvond vóórdat Hetger haar bestelling deed), alsook omdat op de vrachtbrieven van de door Spectra geleverde steranijs expliciet was vermeld dat het om decoratiematerialen ging.
VNK heeft niet voldaan aan deze zorgplicht. (...)
5.13 Het vorenstaande leidt tot de conclusie dat VNK toerekenbaar is tekortgeschoten jegens Hetger. Zij is daarom verplicht de schade die Hetger daardoor heeft geleden, te vergoeden.
5.14 De rechtbank begrijpt dat VNK een beroep op eigen schuld heeft gedaan. Ingevolge het bepaalde in artikel 6:101, eerste lid, BW is van eigen schuld sprake wanneer de schade mede een gevolg is van een omstandigheid die aan de benadeelde kan worden toegerekend. Indien er sprake is van eigen schuld wordt de schadevergoedingsplicht verminderd.
5.15 Hierbij is van belang dat Hetger, ofschoon werkzaam is in dezelfde branche als VNK, niet op de hoogte was van het bestaan van de giftige variant steranijs, terwijl zij steranijs bedrijfsmatig heeft verwerkt in een door haar op de markt gebracht, voor consumptie bedoeld product. Ook voor Hetger geldt dat zij – gelet op de conclusie van Prof.dr. [naam] – op de hoogte had moeten zijn van het bestaan van de giftige variant. Zij was dan ook gehouden om voldoende maatregelen te nemen teneinde te voorkomen dat het door haar op de markt gezette consumptieve product schade zou toebrengen aan de gezondheid van haar klanten (althans de klanten van haar afnemers). Zij heeft echter onvoldoende maatregelen genomen, zoals het (doen) testen op anisatine of het verkrijgen van dergelijke testresultaten vóór of bij levering. Indien Hetger voldoende maatregelen zou hebben genomen, zou de schade niet zijn opgetreden. Er is daarom sprake van eigen schuld aan de zijde van Hetger. (...)
5.17. (...)De verhouding waarin de omstandigheden aan de zijde van Hetger en de omstandigheden aan de zijde van VNK tot de schade hebben bijgedragen, stelt de rechtbank op 60% respectievelijk 40%. VNK dient daarom 40% van de schade, althans voor zover deze in causaal verband staat met de tekortkoming aan de zijde van de VNK, te vergoeden.

5.18 Thans dient te worden beoordeeld of VNK onrechtmatig heeft gehandeld jegens de gelaedeerden wier vorderingen aan de bank zijn gecedeerd. (...)
5.20 De rechtbank begrijpt dat de bank in dit verband primair een beroep doet op de regeling van de productenaansprakelijkheid zoals neergelegd in de artikelen 6:185 tot en met 6:193 BW. Dit beroep gaat echter niet op, omdat VNK niet is aan te merken als “producent” in de zin van artikel 6:187, tweede lid, BW en evenmin op grond van de leden 3 en 4 van genoemd artikel als “producent” is te beschouwen.Hiervoor is van belang dat VNK de aan Hetger geleverde steranijs heeft gekocht van Spectra, zijnde een Nederlandse bedrijf, en dat zij Hetger hiervan ook op de hoogte heeft gesteld nadat zij door haar aansprakelijk werd gesteld.
5.21 Vaststaat dat VNK een giftige variant van de steranijs in het verkeer heeft gebracht. Hiermee heeft VNK in strijd met de Warenwet en daarom onrechtmatig gehandeld. Nu de Warenwet mede erop is gericht consumenten te beschermen tegen het consumeren van onveilige levensmiddelen, strekt overtreding van de norm uit de Warenwet (mede) ter bescherming van de gebruikers van de thee van Sterrenmix, die was samengesteld met de door VNK geleverde steranijs.
Deze onrechtmatige daad kan aan VNK worden toegerekend. Hiervoor is relevant dat VNK, zoals reeds is overwogen, uit hoofde van haar bedrijfsactiviteiten op de hoogte had moeten zijn van het bestaan van de op de Chinese steranijs gelijkende, giftige (Japanse) steranijs en van het daarmee samenhangende risico van verwisseling of vermenging. Bovendien wist zij, althans behoorde zij zich te realiseren dat de door haar geleverde steranijs voor consumptieve doeleinden gebruikt zou kunnen worden. Gelet op de gezondheidsrisico’s die samenhangen met het consumptief gebruiken van steranijs, althans van levensmiddelen waarin steranijs is verwerkt en het feit dat mensen erop mogen vertrouwen dat het consumeren van levensmiddelen zoals kruidenthee veilig is en geen gezondheidsproblemen met zich brengt, had VNK de nodige voorzichtigheid in acht moeten nemen en voorzorgsmaatregelen moeten treffen om te voorkomen dat zij giftige in plaats van voor consumptie geschikte steranijs zou leveren. Zij had in dit verband de te leveren steranijs moeten (laten) onderzoeken op de aanwezigheid van anisatine, maar heeft dit nagelaten. Zij heeft alleen onderzocht op de aanwezigheid van andere stoffen, terwijl het heel wel mogelijk was geweest om de steranijs ook te (laten) onderzoeken op de aanwezigheid van anisatine. VNK had op zijn minst haar afnemers moeten attenderen op het onderscheid tussen Chinese en Japanse steranijs, teneinde te voorkomen dat haar afnemers in de veronderstelling zouden verkeren dat de steranijs voor consumptie geschikt zou zijn, maar ook dit heeft ze niet gedaan.

5.22 Ook hier geldt dat sprake is van eigen schuld aan de zijde van Hetger. Verwezen wordt naar hetgeen is overwogen in de rechtsoverwegingen 5.14 tot en met 5.17. VNK dient op grond hiervan 40% te vergoeden van de schade die het gevolg is van haar onrechtmatig handelen jegens gebruikers van de Sterrenmix, althans voor zover de daaruit voortvloeiende vorderingen aan de bank zijn gecedeerd.

5.23 Tussen partijen staat vast dat bij een aantal personen gezondheidsproblemen zijn ontstaan doordat zij thee hebben gedronken die was samengesteld met de door VNK geleverde steranijs.

5.24 Gelet op het tijdsverloop na de aanvang van de onderhavige procedure, is het aannemelijk dat meer inzicht kan worden verstrekt in de schadeposten. Tegen de achtergrond van het feit dat, indien de schade te begroten is, voor verwijzing naar de schadestaatprocedure geen plaats zal zijn, zal de bank in de gelegenheid worden gesteld zich bij akte onderbouwd en gespecificeerd uit te laten omtrent de schade die is geleden ten gevolge van de toerekenbare tekortkoming van VNK jegens Hetger, althans het onrechtmatig handelen van VNK jegens de gelaedeerden. VNK zal hierna in de gelegenheid worden gesteld bij antwoordakte te reageren. (...) LJN AZ0545

VNK heeft Spectra; leverancier aan VNK, in vrijwaring geroepen. Daarover:
5.31 De tekortkoming kan in het onderhavige geval niet aan Spectra worden toegerekend. Hiervoor is onder meer van belang dat Spectra niet wist van het bestaan van een giftige variant steranijs. Verder is van belang dat Spectra door verwijzing naar een uittreksel uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel voldoende heeft onderbouwd dat zij alleen in decoratieartikelen handelt en dat gesteld noch gebleken is dat het onderscheid tussen giftige en niet-giftige steranijs ten tijde van de litigieuze levering van steranijs ook in de branche van decoratieartikelen bekend was althans had behoren te zijn. LJN AZ0545