Rb Arnhem 300311 vraagstelling deskundige bij zenuwletsel na plaatsing knieprothese
- Meer over dit onderwerp:
Rb Arnhem 300311 vraagstelling deskundige bij zenuwletsel na plaatsing knieprothese
4. De beoordeling
4.1. [eiser] verwijt de kliniek dat tijdens de operatie van 31 december 2007 zenuwletsel is ontstaan. De behandelend artsen in de kliniek hebben tijdens de operatie volgens hem een fout gemaakt. [eiser] heeft daarbij opgemerkt dat alle drie mogelijke oorzaken binnen de risicosfeer van het ziekenhuis liggen. [eiser] stelt verder onder verwijzing naar de bevindingen van zijn medisch adviseur dat het operatieverslag insufficiënt is omdat er geen melding wordt gemaakt van het doorsnijden van een zenuw of spiertje. Verder stelt [eiser] dat de kliniek hem tevoren niet heeft gewezen op de risico’s van de operatie. Anders dan uit de dagvaarding zou kunnen worden afgeleid, verwijt [eiser] de kliniek niet dat aan hem geen goede nazorg is geboden, zo is ter comparitie gebleken.
4.2. De kliniek betwist dat sprake is van een toerekenbare tekortkoming, met andere woorden dat de behandelend artsen niet zouden hebben gehandeld zoals van redelijk bekwame en redelijk handelende vakgenoten mocht worden verwacht. Er is geen sprake van een resultaatsverbintenis. Volgens de kliniek is zenuwletsel een bekende complicatie die niet per se hoeft te betekenen dat de behandeling niet lege artis is geweest. Verder betwist de kliniek dat zij [eiser] niet goed heeft geïnformeerd voorafgaand aan de operatie.
4.3. Allereerst zal worden ingegaan op het verwijt dat de kliniek [eiser] niet voldoende heeft geïnformeerd over de risico’s van de operatie. Artikel 7:448 BW bepaalt dat de hulpverlener de patiënt op duidelijk wijze inlicht over de voorgestelde behandeling, waarbij hij zich volgens lid 2 van dat artikel laat leiden door hetgeen de patiënt redelijkerwijs dient te weten ten aanzien van onder meer de te verwachten gevolgen en risico’s daarvan voor de gezondheid van de patiënt. De kliniek heeft gemotiveerd betwist dat zij Van Donzel niet conform die norm heeft ingelicht. Zij heeft verwezen naar de aantekeningen van Defoort in het ‘poliklinisch/klinisch beloop’-verslag dat onderdeel uitmaakt van [eisers] medisch dossier. In dat verslag staat bij de datum 6 juni 2007 genoteerd: ‘complic/verwachtingen besproken’. Defoort heeft tijdens de comparitie verklaard dat dat het consult was waarbij is besloten tot een revisieoperatie en waarbij hij in grote lijnen aan [eiser] heeft uitgelegd wat de mogelijke complicaties waren en wat hij van de operatie mocht verwachten. In het ‘poliklinisch/klinisch beloop’-verslag staat verder bij de datum 21 oktober 2007 genoteerd ‘pop revisie tkp’, hetgeen volgens Defoort betekent ‘pre-operatiegesprek revisie totale knie prothese’. Op de stempel die daarnaast is geplaatst heeft Defoort aangevinkt welke onderwerpen tijdens het pre-operatiegesprek aan de orde zijn geweest. Onder meer is dat het onderwerp zenuwletsel, waar nog naast staat genoteerd ‘n. per.’ hetgeen staat voor ‘nervus peroneus’. Defoort heeft verklaard dat dat betekent dat hij Van Donzel heeft gewezen op de complicatie van aantasting van de nervus peroneus, waardoor een klapvoet en pijn kunnen ontstaan. Ten slotte is door de kliniek verklaard dat patiënten bij een dergelijk pop-gesprek schriftelijk informatiemateriaal mee krijgen, waaronder de als productie 7 bij conclusie van antwoord overgelegde tekst. In die tekst staat vermeld:
“De operatiewond
Na de operatie kan de wond blauw/rood worden. Dit komt door een onderhuidse bloeduitstorting ontstaan tijdens de operatie. De bloeduitstorting kan geen kwaad en verdwijnt na verloop van tijd vanzelf. De buitenkant van de huid, naast de wond, is doof doordat de omliggende gevoelszenuwtakjes zijn doorgenomen. Dit voelt eerst vreemd aan, maar op de lange duur went u daaraan. De knie kan ook dik worden en strak aanvoelen.”
4.4. [eiser] heeft op de comparitie verklaard dat hij echt niet is geïnformeerd over het risico dat hij klachten zou krijgen zoals hij die nu heeft. Ook heeft hij verklaard zich het gesprek van 21 oktober 2007 eigenlijk niet echt te kunnen herinneren. Wat betreft de tekst van de folder heeft hij verklaard dat die hem wel bekend voor komt.
4.5. Hierover wordt het volgende overwogen. Op grond van de verklaringen van Defoort en [eiser] tijdens de comparitie is voldoende aannemelijk dat [eiser] voorafgaand aan de operatie de folder ‘nieuwe knie’ heeft ontvangen. Daarnaast is de rechtbank van oordeel dat de blote ontkenning van [esier] dat hij bij het pre-operatiegesprek van 21 oktober 2007 over de risico’s van de operatie is geïnformeerd onvoldoende is tegenover de gemotiveerde betwisting daarvan door de kliniek, onder verwijzing naar de aantekeningen van Defoort in het medische dossier waaronder de stempel met vinkjes. Deze blote ontkenning is te meer onvoldoende aangezien Van Donzel zich naar eigen zeggen het gesprek van 21 oktober 2007 niet echt meer kan herinneren. [eiser] heeft ook geen gespecificeerd bewijs aangeboden van zijn stelling dat hij deze informatie niet heeft ontvangen. Weliswaar heeft hij bewijs aangeboden door middel van een deskundigenbericht, maar niet valt in te zien hoe een deskundigenbericht kan bijdragen aan het bewijs van wat tijdens het gesprek van 21 oktober 2007 is besproken. Daarom zal uitgangspunt zijn dat de kliniek [eiser] heeft geïnformeerd over de mogelijkheid van zenuwletsel, in ieder geval wat betreft de mogelijkheid dat doofheid ontstaat en wat betreft de mogelijkheid dat letsel aan de nervus peroneus ontstaat, met mogelijk een klapvoet en pijn tot gevolg.
4.6. Al – veronderstellenderwijs – aangenomen dat de kliniek [eiser] niet heeft gewezen op de mogelijkheid van zenuwletsel aan andere zenuwen dan de nervus peroneus, met pijn tot gevolg, dan nog acht de rechtbank aannemelijk dat ook dan [eiser] zou hebben gekozen de operatie te ondergaan. In de informatie over het risico op beschadiging van de nervus peroneus heeft [eiser] destijds immers evenmin aanleiding gezien om van de operatie af te zien. Bovendien leed [eiser] onder diffuse pijnklachten aan de rechter knie, die er zelfs toe hadden geleid dat hij niet meer kon werken. Een redelijk handelend patiënt zou er onder die omstandigheden voor hebben gekozen de revisie-operatie te ondergaan, terwijl aanwijzingen ontbreken dat juist [eiser] daar anders tegenover stond. De aan de kliniek verweten schending van artikel 7:448 BW kan de vordering derhalve niet dragen.
4.7. Dan wat betreft het verwijt dat bij de operatie een kunstfout is gemaakt. [eiser] heeft gesteld dat daar drie mogelijke oorzaken (femoraal blok, bloedleegteband, operateur) voor zijn, die allemaal in de risicosfeer van de kliniek liggen en dat de kliniek daarom aansprakelijk is.
4.8. Het verweer van de kliniek komt kort gezegd op het volgende neer. Onduidelijk is wat de oorzaak is van de beschadiging van de nervus saphenus. Aangenomen dat de nervus saphenus is beschadigd tijdens de operatie, dan zou dat veroorzaakt kunnen zijn tijdens het zetten van het femorale blok, door de bloedleegte band of door de operateur. Het is echter niet zeker dat de nervus saphenus is beschadigd tijdens de operatie. De kliniek betwist dat de behandeling van [eiser] niet lege artis is geschied. Het enkele feit dat deze complicatie zich heeft voorgedaan, betekent niet dat zij aansprakelijk is. Ook bij een volgens de regelen der kunst uitgevoerde operatie kunnen dergelijke complicaties voordoen, zij het – gelukkig – in uitzonderlijke gevallen. Verder voert de kliniek aan dat de pijnklachten mogelijk worden veroorzaakt door een stenose aan de wervel L4, welke hypothese wordt versterkt, volgens de kliniek, door het feit dat [eiser] gevoelig bleek voor pijnbestrijding vanuit de rug.
4.9. Hierover wordt als volgt overwogen. Het criterium voor aansprakelijkheid is niet of de mogelijke oorzaken ‘in de risicosfeer liggen’ van de kliniek, maar of de behandelend artsen onder de gegeven omstandigheden hebben gehandeld als redelijk handelende en redelijk bekwame artsen.
4.10. De rechtbank heeft behoefte aan deskundige voorlichting. Deze voorlichting dient zich uit te strekken tot de vraag wat de oorzaak kan zijn van de beschadiging van de nervus saphenus en van de pijnklachten. Daarnaast dient de vraag aan de orde te komen of de kliniek heeft gehandeld volgens de professionele standaard.
4.11. Het komt de rechtbank voorshands voor dat voor de beoordeling daarvan een deskundigenbericht aangewezen is door een orthopedisch chirurg en een anesthesist. De zaak zal naar de rol worden verwezen opdat de partijen zich kunnen uitlaten over de vraagstelling, de discipline(s) en de perso(o)n(en) van de deskundige(n). Het verdient de voorkeur dat de partijen het onderling eens worden daarover.
4.12. De rechtbank denkt voorlopig aan de volgende vraagstelling:
1. Wat is de oorzaak of zijn de mogelijke oorzaken – binnen of buiten de operatie gelegen - van de beschadiging van de nervus saphenus? Met welke mate van zekerheid kunt u daarover uitspraken doen?
2. Is het mogelijk dat de pijnklachten van [eiser] aan de mediale zijde van de rechterknie worden veroorzaakt door de beschadiging van de nervus saphenus? Hoe groot acht u die kans? Met welke mate van zekerheid kunt u daarover iets zeggen?
3. Is het mogelijk dat de pijnklachten van [eiser] aan de mediale zijde van de rechterknie worden veroorzaakt door de stenose op niveau L4-L5? Hoe groot acht u die kans? Met welke mate van zekerheid kunt u daarover iets zeggen?
4. Is het mogelijk dat de pijnklachten van [eiser] aan de mediale zijde van de rechterknie worden veroorzaakt door de pijnklachten van voor de operatie? Hoe groot acht u die kans? Met welke mate van zekerheid kunt u daarover iets zeggen?
5. Wilt u ten aanzien van de door u onderscheiden mogelijkheden beoordelen of de behandelende hulpverleners in de St. Maartenskliniek hebben gehandeld conform de ten tijde van de ingreep geldende professionele standaard? Wilt u daarbij, indien relevant, aandacht besteden aan de vraag of a) de bloedleegte band te strak heeft gezeten; b) de operateur de zenuw heeft doorgenomen en c) de zenuwbeschadiging het gevolg is van het femorale blok en steeds daarbij aangegeven of, zo ja, dat verwijtbaar is en waarom?
6. Heeft u overigens nog opmerkingen die voor de beoordeling van belang kunnen zijn?
4.13. Het verwijt van [eiser] dat het operatieverslag onvoldoende nauwkeurig is aangezien daarin niet is vermeld dat een zenuw of spier is ‘doorgenomen’, mist zelfstandige betekenis, nu de kliniek immers niet erkent dat een zenuw is ‘doorgenomen’, maar dat slechts als één van de in theorie mogelijke oorzaken heeft genoemd. De rechtbank begrijpt de kliniek zo dat tijdens de operatie niet is waargenomen dat een zenuw is doorgenomen. Ook de gestelde opmerking van Defoort aan [eiser] dat “hij misschien een spiertje of zenuw had doorgenomen en dat dat misschien fout is gegaan” kan, anders dan [eiser] stelt, niet als erkenning van aansprakelijkheid worden beschouwd. Een dergelijke opmerking van een arts jegens zijn patiënt die zich geconfronteerd ziet met ernstige klachten na een behandeling, mag niet te snel als erkenning van aansprakelijkheid worden opgevat. LJN BQ0753
Rb Arnhem 300311 eiser krijgt een laatste gelegenheid om te reageren op het verweer m.b.t. diverse schadeposten
Vervolg op LJN: BG 7071 en BK 3252
2. De gewijzigde vordering
2.1. [eiser] heeft in zijn laatste akte zijn eis gewijzigd, aldus dat hij thans vordert dat de rechtbank, bij uitvoerbaar bij voorraad te verklaren vonnis:
I. Interpolis zal veroordelen om aan [eiser] te voldoen € 916.628,30, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf de datum van aanzegging – 18 september 1989 – tot de dag der algehele voldoening, subsidiair vanaf de respectievelijke data van het ontstaan van de diverse schadeposten tot aan de dag der algehele voldoening, een en ander onder aftrek van de betaalde voorschotten ad € 160.924,00 waarbij bepaald dient te worden dat de voorschotten allereerst in mindering strekken op de rente en kosten en daarna pas op de hoofdsom;
II. voor recht zal verklaren dat Interpolis gehouden is om bij wijziging van de huidige WAO-uitkering van [eiser], die is gebaseerd op een arbeidsongeschiktheidspercentage van 80-100% en meer in het bijzonder bij een verlaging van die WAO-uitkering vergeleken met het niveau van deze uitkering per 1 januari 2010 (vermeerderd met de jaarlijkse loonindexcijfers voor de toekomst) aan [eiser] tot zijn 67e jaar jaarlijks een zodanig aanvullende betaling te doen, dat de negatieve gevolgen van een en ander, althans de (netto) vermindering zullen/zal worden gecompenseerd;
III. Voor recht zal verklaren dat Interpolis gehouden is om, indien toekomstige (stelsel)wijzigingen in het zorgverzekeringsstelsel ertoe leiden dat [eiser] een hogere eigen bijdrage dan wel een hoger eigen risico voor medische kosten verschuldigd is dan € 165,-- per jaar aan [eiser] tot zijn 75e jaar jaarlijks een betaling te doen die de negatieve gevolgen van deze verandering, althans vermindering, voor [eiser] netto zal/zullen compenseren;
IV. Voor recht zal verklaren dat indien en voor zover in de toekomst, als gevolg van een verergering van het ongevalsletsel, meer of andere voorzieningen voor het vervoer, de woning en het algemeen dagelijks leven nodig zijn dan de in deze dagvaarding gevorderde voorzieningen, Interpolis gehouden is om aan [eiser] deze voor zijn rekening komende kosten te vergoeden;
V. Voor recht zal verklaren dat, indien en voor zover de fiscus [eiser] een aanslag loon/inkomstenbelasting en premieheffing oplegt over de door hem ontvangen en nog te ontvangen schadevergoedingen, Interpolis [eiser] dient te vrijwaren voor de hieruit voortvloeiende schade, de kosten van eventueel te voeren procedures daaronder begrepen;
VI. Interpolis zal veroordelen om aan [eiser] te voldoen de hiervoor onder 2 tot en met 5 bedoelde schade, voor zover niet in onderhavige procedure te begroten, als nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet;
V. Interpolis zal veroordelen in de kosten van deze procedure, de kosten van betekening en executie daaronder begrepen.
3. De verdere beoordeling
3.1. In het vorige vonnis is R.E.E.M. Artoos tot deskundige benoemd. Zij heeft op 14 juni 2010 een deskundigenbericht opgesteld. Partijen, eerst [eiser] en daarna Interpolis, hebben daarop in hun conclusies gereageerd. Daarnaast heeft [eiser] zijn eis gewijzigd, waarop Interpolis heeft gereageerd.
3.2. De schade die [eiser] thans vordert omvat de volgende schadeposten:
A. Arbeidsvermogensschade inclusief pensioenschade,
verlies zelfwerkzaamheid en belastingschade € 536.579,00
B. Materiële schade vanaf het ongeval tot en met november 1994 € 25.338,47
C. Surplus boven functiegroep 5 € 79.136,00
D. Extra reiskosten woon-/werkverkeer € 23.561,18
E. Orthopedisch schoeisel € 46.447,00
F. Sociale kilometers € 34.206,00
G. Kosten bezoek artsen en ziekenhuizen € 7.617,50
H. Eigen bijdrage zorgverzekering € 4.100,00
I. Kosten verhuizing Eibergen € 4.550,00
J. Studiekosten € 274,58
K. Bedbank € 11.760,00
L. Aangepaste autostoel € 15.000,00
M. Aanschaf sta- opstoel € 30.429,00
N. Expertise Actua Consult en Bureau Pals € 10.459,08
O. Kosten (buitengerechtelijke) rechtsbijstand € 4.425,52
P. Overige kosten/Verschotten € 7.744,97
Q. Smartengeld € 75.000,00
R. Wettelijke rente p.m.
S. Toekomstige schade p.m.
T. Fiscaal voorbehoud p.m.
Totaal € 916.628,83
3.3. Interpolis heeft tegen diverse schadeposten verweer gevoerd. Alvorens verder wordt beslist, krijgt [eiser] een laatste gelegenheid zich bij akte met betrekking tot de schadeposten uit te laten, waarbij hij in het bijzonder wordt verzocht zich uit te laten over het volgende:
- Ten aanzien van schadepost A.: [eiser] wordt verzocht zich met betrekking tot de schade wegens verlies van zelfwerkzaamheid nader uit te laten over het verweer van Interpolis dat de richtlijn van de Letselschaderaad moet worden gevolgd en, met het oog op eventuele begroting van deze schade volgens de Letselschaderaad-normen, over de relevante informatie aangaande de woonsituatie en dergelijke van [eiser].
- Ten aanzien van schadepost B.: [eiser] wordt verzocht de schadeposten die worden genoemd in het overzicht dat als productie 8 bij de laatste akte is overgelegd toe te lichten en zoveel mogelijk met bescheiden te onderbouwen, behoudens voor zover hij die schadeposten wenst af te wikkelen op basis van de (eventuele) toepasselijke Letselschaderaadrichtlijnen, in verband waarmee [eiser] wordt verzocht aan te geven voor welke schadeposten hij dat wenst.
- Ten aanzien van schade post E.: [eiser] wordt verzocht in te gaan op het verweer van Interpolis (onder verwijzing naar het rapport van Laumen, productie 1 bij de laatste akte van Interpolis) dat de schade beperkt zou zijn tot € 136,-- per jaar en op het verweer dat ook zonder ongeval [eiser] uitgaven had moeten doen voor schoeisel.
- Ten aanzien van schadepost F.: [eiser] wordt verzocht toe te lichten waarom en in hoeverre hij thans meer kilometers per auto aflegt dan voor het ongeval.
- Ten aanzien van schadepost I.: [eiser] wordt verzocht deze schadepost met bescheiden te onderbouwen.
- Ten aanzien van schadepost K.: [eiser] wordt verzocht de gestelde levensduur van de bedbank te onderbouwen.
- Ten aanzien van schadepost L.: [eiser] wordt verzocht de gestelde levensduur van zeven jaar te onderbouwen, alsmede middels bescheiden de gemaakte kosten in verband met de tot nu toe aangeschafte autostoelen.
- Ten aanzien van schadepost M.: [eiser] wordt verzocht om in te gaan op het verweer dat [eiser] toch een vergoeding zou krijgen voor de aanschaf van deze stoel, alsmede op de gestelde levensduur van 5 jaar en de inhoud van de onderhoudswerkzaamheden.
- Ten aanzien van schadepost P.: [eiser] wordt verzocht bescheiden in het geding te brengen ter onderbouwing van die schadepost.
- Ten aanzien van schadepost R.: [eiser] wordt verzocht in te gaan op het door Interpolis gevoerde verweer met betrekking tot de voor 1 januari 1992 gevorderde rente.
- Ten aanzien van schadepost S.: [eiser] wordt verzocht in te gaan op het hiertegen door Interpolis gevoerde verweer.
3.4. Partijen hebben zich, ondanks het verzoek daartoe in het laatste vonnis, niet uitgelaten over de persoon van een eventueel te benoemen deskundige (rekenkundige). Aangezien de rechtbank thans voornemens is zich door een rekenkundige te laten voorlichten over de omvang van de schade die Interpolis moet vergoeden, krijgen de partijen die gelegenheid nogmaals. Partijen zijn ook niet ingegaan op de vraag van de rechtbank uiteen te zetten welke voorschotten er zijn betaald. Zijn dienen dat alsnog te doen, onder vermelding van de datum waarop de voorschotten zijn betaald en waarbij duidelijk wordt onderscheiden waarop de voorschotten betrekking hebben (al dan niet op vergoeding van (buiten)gerechtelijke kosten). LJN BQ0871