CPB notitie september 2012, Aanpassing toezicht pensioenfondsen (septemberpakket)

CPB notitie september 2012, Aanpassing toezicht pensioenfondsen (septemberpakket)

Daaruit: 
Realistisch gekozen UFR ligt eerder onder dan boven 4%
Het renteniveau van 4,2% is ontleend aan voorstellen op Europees niveau in het kader van Solvency 2.2 Hierin wordt uitgegaan van een inflatie van 2% en een reële rente van 2,2%. De reële rente is gebaseerd op het gemiddelde rendement op overheidsobligaties in de tweede helft van de vorige eeuw.3 De huidige lange reële rente ligt duidelijk onder het gemiddelde over de afgelopen decennia. Dit kan gedeeltelijk verklaard worden uit de vergrijzing en de daardoor afnemende economische groei. Uit de studie van Dimson, Marsh en Staunton blijkt dat de rente substantieel en langdurig kan afwijken van het gemiddelde over lange termijn. De ervaringen in Japan illustreren dat de rente na een financiële crisis langdurig laag kan zijn. Een realistisch gekozen niveau van de lange rente ligt in de huidige situatie daarom eerder onder dan boven de 4%.

zie ook Hof 's-Hertogenbosch 051113: ECLI:NL:GHSHE:2013:5188