WODC sept 2025 Vijf jaar WAMCA; Evaluatie Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (2020-2025)

WODC sept 2025 Vijf jaar WAMCA; Evaluatie Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (2020-2025)

1. Inleiding
Deze wetsevaluatie onderzoekt hoe de collectieve actie (hierna: 305a-actie) werkt in het licht van de doelstellingen van de Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (WAMCA), die in werking is getreden op 1 januari 2020. Artikel IV van de WAMCA verplicht tot evaluatie van de wet vijf jaar na inwerkingtreding (Staatsblad 2019, 130).

In een 305a-actie kan een belangenorganisatie een rechtsvordering (305a-vordering) indienen tegen een gedaagde partij ten behoeve van de gelijksoortige belangen van andere personen. In de vóór de WAMCA geldende 305a-actie (oud) kon alleen een gebod, een verbod, of een verklaring voor recht worden gevorderd. Nu is naast deze vorderingen, ook een vordering tot schadevergoeding mogelijk. Naast deze uitbreiding tot schadevergoedingsvorderingen, heeft de WAMCA voor alle 305a-vorderingen de ontvankelijkheidsvoorwaarden aangescherpt. Bovendien voerde de WAMCA een verplicht voorgeschreven, duidelijk onderscheiden fasering van de 305a-procedure in. Ter inleiding is nog relevant om te vermelden dat een 305a-vordering betrekking kan hebben op een financieel belang, maar ook op een algemeen en/of ideëel belang, en bijvoorbeeld kan worden ingesteld tegen individuen, private ondernemingen en de overheid.

Deze wetsevaluatie is onderdeel van een breder onderzoek naar de 305a-actie waartoe het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) in 2024 opdracht gaf. Het eerste deel betreft een rechtsvergelijkend onderzoek naar de toegang tot de rechter van belangenorganisaties in algemeenbelangacties, dat al eerder is afgerond (De Jong, Van Boom, Arons & Erken 2025). De wetsevaluatie, die in dit tweede deel van het onderzoek wordt gepresenteerd, is breder van opzet en richt zich op het functioneren van de wetswijzigingen die de WAMCA invoerde als zodanig. De WAMCA paste artikel 3:305a Burgerlijk Wetboek (BW) aan en voerde de artikelen 1018b t/m 1018m in met de nieuwe Titel 14a Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv). De doelstellingen van deze wet fungeren als toetsingskader.  WODC.nl