Zumpolle.nl 130922 mr. Matthijs Rutten: Bijstand en de schending van de informatieplicht

Zumpolle.nl 130922 mr. Matthijs Rutten: Bijstand en de schending van de informatieplicht
Krijg je een bijstandsuitkering, dan ben je verplicht alle feiten en omstandigheden te melden waarvan het je redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat die van invloed kunnen zijn op je recht op bijstand. Dit is de zogenoemde informatieplicht.

Kom je deze verplichting niet na, dan volgt vaak stopzetting en/of intrekking en terugvordering van de bijstand. Ook kan de gemeente je een boete opleggen. De schending van de informatieplicht kan dus grote gevolgen hebben.

De CRvB, de hoogste rechter in Nederland voor bijstandszaken, heeft in korte tijd een aantal uitspraken gedaan, die ik hier kort zal bespreken. Het zijn uitspraken die gunstig zijn voor de bijstandsgerechtigden.

Algemeen geformuleerde vragen zijn in beginsel niet voldoende
De CRvB heeft geoordeeld dat de mevrouw in kwestie haar informatieplicht niet heeft geschonden. Zij had niet gereageerd op een algemeen geformuleerde vraag van de gemeente of zij kon verklaren wat er anders was aan haar situatie dan eerder. Dat is niet genoeg om aan te nemen dat er sprake is van schending van de informatieplicht en dus kan de beslissing van gemeente hierop ook niet worden gebaseerd. ECLI:NL:CRVB:2022:1574

De gemeente mag niet uitwijken naar ‘schending van de informatieplicht’
De gemeente mag te allen tijde onderzoeken of een bijstandsgerechtigde recht op bijstand heeft. Maar als zij op basis van de beschikbare gegevens niet kan vaststellen of er sprake is van een recht, dan is het de gemeente niet toegestaan uit te wijken naar de grond dat het recht op bijstand niet kan worden vastgesteld wegens schending van de informatieplicht (de ‘uitwijkjurisprudentie). Als het onduidelijk is, dan moet de gemeente om nadere informatie vragen. ECLI:NL:CRVB:2022:1503

Bankafschriften en andere stukken vallen niet onder schending van de informatieplicht
In deze uitspraak heeft de CRvB geoordeeld dat de gemeente niet meer mag zeggen dat er sprake is van schending van de informatieplicht als de bijstandsgerechtigde opgevraagde bankgegevens of andere stukken niet aan de gemeente geeft. Het zijn geen ‘feiten en omstandigheden waarvan het je redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat die van invloed zijn op je recht op bijstand’. Wel kan het schending van de medewerkingsplicht opleveren. Het blijft dus van belang de gevraagde gegevens bij de gemeente in te leveren. ECLI:NL:CRVB:2022:1395

De terugvordering van de bijstandsuitkering na schending van de informatieplicht, kan beperkt worden
Als je de gemeente moet terugbetalen, omdat je iets niet hebt gemeld dat je wel had moeten melden, kan je de terugvordering beperken. Je moet dan proberen aannemelijk te maken dat je gedeeltelijk recht zou hebben gehad op bijstand, als je wel melding had gemaakt. De terugvordering is namelijk ‘reparatoir van aard’ en niet ‘punitief van aard’. Het is de bedoeling terug te keren naar de juiste situatie. Het is niet de bedoeling je te straffen. https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:CRVB:2022:1605

Gokken in casino leidt niet tot volledige terugvordering
De rechtbank Rotterdam heeft geoordeeld, in afwijking van vaste jurisprudentie van de CRvB, dat de gemeente niet zondermeer alle bijstand kan terugvorderen als je hebt gegokt in het casino. Ook hier geldt dat een terugvordering reparatoir is. De gedachte is dat het algemeen bekend is dat je meer geld verliest dan wint met gokken. De vuistregel zou moeten zijn dat de gemeente alleen mag terugvorderen wat je hebt ingezet. We zullen moeten afwachten wat de CRvB hiervan vindt.

Tot slot
Als je bijstand wordt stopgezet en/of ingetrokken, vraag dan onmiddellijk een nieuwe bijstandsuitkering aan. De gemeente moet die nieuwe aanvraag inhoudelijk beoordelen. Wacht daar niet mee! www.zumpolleadvocaten.nl