PPS Bulletin december 2022 Levi Boor, Vergoeding van gemiste zwarte inkomsten: hoe nu verder?

PPS Bulletin december 2022 Levi Boor, Vergoeding van gemiste zwarte inkomsten: hoe nu verder?

Het debat over de vraag hoe bij het begroten van letselschade moet worden omgegaan met gederfde zwarte inkomsten komt eens in de zoveel tijd tot leven, om vervolgens weer in een impasse te raken. De uitspraak van Rechtbank Noord-Holland uit 20201, waarin de voorzieningenrechter zich duidelijk uitsprak tegen het vergoeden van gemiste zwarte inkomsten, vormde een ware trendbreuk met destijds bestendige feitenrechtspraak waarin sinds 2000 consequent werd aangenomen dat gederfde zwarte inkomsten op netto-basis voor vergoeding in aanmerking komen.2 De uitspraak leidde zelfs tot inconsistente jurisprudentie binnen dezelfde rechtbank. Zo oordeelde Rechtbank Rotterdam dat een verzoek tot het houden een voorlopig getuigenverhoor, om bewijs te leveren van de gemiste zwarte inkomsten, moet worden afgewezen wegens het ontbreken van een rechtmatig belang.3 Dezelfde rechtbank oordeelde in een al aanhangig deelgeschil tussen dezelfde partijen dat gemiste inkomsten uit zwartwerk toch dienen te worden vergoed.4

In de literatuur zijn vervolgens sterk uiteenlopende standpunten verdedigd. Auteurs die voor vergoeding pleiten, menen dat het uitsluiten van gemiste zwarte inkomsten op gespannen voet staat met het beginsel van volledige schadevergoeding.5 Auteurs aan de andere zijde van het debat doen een beroep op maatschappelijke en publiekrechtelijke belangen: zwartwerken is strafbaar (art. 69 AWR) en gaat ten koste van de publieke middelen.6 Door hier een vergoeding voor toe te kennen, zou zwartwerken door het schadevergoedingsrecht worden goedgekeurd. In dit kader wordt ook wel gezegd dat het missen van zwarte inkomsten schade in een niet-rechtmatig belang oplevert.7 Tegen deze laatste opvatting heb ik mij in mijn scriptie verzet met de redenering dat de nettering van de schadevergoeding (in de meeste gevallen8) het onrechtmatige deel van de gederfde zwarte inkomsten (het verschil tussen bruto en netto) juist wegneemt.9

Het waren interessante ontwikkelingen, maar toch is het nu alweer een tijdje stil. Dat is jammer, nu de vragen die ten grondslag liggen aan deze discussie nog niet definitief zijn beslecht. In deze bijdrage constateer ik een aantal redenen waarom dit debat steeds vastloopt. Tot slot doe ik aan de hand van een nog niet belichte variant op de zwartwerkcasus een aanzet om de discussie weer op gang te krijgen. Want wat is rechtens als de (voorheen) zwartwerkende benadeelde ook uitkeringsfraude pleegde? PPS Bulletin