Rb Den Haag 221116 ongeval met koets; medebezitter trekpaard in hoedanigheid van koetsier volledig aansprakelijk

Rb Den Haag 221116 ongeval met koets; medebezitter trekpaard in hoedanigheid van koetsier volledig aansprakelijk;
- kosten gevorderd obv 40,3 uur, begroot en toegewezen 20 x € 245 + 6% + 21% + griffierecht, totaal € 6.572,74

2. De feiten 

2.1. X en Y zijn in gemeenschap van goederen gehuwd. Tot de huwelijksgemeenschap behoort een paard, genaamd Rado (hierna: het paard). Het paard is getraind om als trekpaard voor een koets te lopen. 

2.2. Y beschikt over een menbewijs (voorheen geheten: koetsiersbewijs), voor het eerst afgegeven op 24 maart 2007 door de Stichting Rijvaardigheidsbewijzen Recreatieruiter en sindsdien steeds verlengd, laatstelijk tot 24 maart 2017. 

2.3. Op 29 juni 2008 maakten X en Y, samen met hun dochter Z, een rit met een koets, die door middel van een enkelspan werd voortgetrokken door het paard. Y zat rechts voorin op de bok in de hoedanigheid van koetsier, X zat als groom (assistent) links voorin op de bok en Z zat rechts achterin de koets op het bankje. Bij het binnenrijden van de plaats Oud Ade (gemeente Kaag en Braassem) over de Leidseweg werd het paard onrustig nadat het was geschrokken, waarschijnlijk van een klapperend dekzeil van een nabijgelegen roeiboot. X is toen, op verzoek van Y, links naast het paard gaan lopen (met zijn rug naar de koets toe) in de hoop dat het paard zou kalmeren. Op dat moment kwam vanuit tegengestelde richting een auto aanrijden. De bestuurder van de auto heeft, toen hij zag dat het paard onrustig was, zijn auto tot stilstand gebracht. Het paard heeft X vervolgens tegen de auto aangeduwd, waarna de koets over zijn benen is gereden. Hierbij is het rechterbeen van X verbrijzeld. 

2.4. Sinds het ongeval is X onder behandeling bij verschillende medische disciplines. Na vier jaar behandeling en revalidatie is besloten om het rechterbeen van X tot boven de knie te amputeren. X heeft in totaal 22 operaties moeten ondergaan. 

2.5. X heeft in eerste instantie zijn AVP-verzekeraar Interpolis aangesproken voor zijn schade. Interpolis heeft X bij brief van 19 januari 2010 laten weten dat de aansprakelijkheidsverzekering geen dekking biedt voor de door hemzelf geleden schade. Bij latere brieven is aan dit standpunt vastgehouden. 

2.6. Vervolgens heeft X bij brief van 26 april 2012 Allianz, de WAM-verzekeraar van de bij het ongeval betrokken auto, aansprakelijk gesteld. Allianz heeft aansprakelijkheid bij brief van 21 mei 2012 afgewezen met een beroep op overmacht. Bij brief van 8 november 2012 heeft Allianz het beroep op overmacht gehandhaafd. 

2.7. Eveneens bij brief van 26 april 2012 heeft X London, bij welke maatschappij Y - via Hippo International - een koetsiersverzekering heeft afgesloten, aansprakelijk gesteld. Ook London heeft, onder meer bij brieven van 16 oktober 2013 en 26 november 2013, aansprakelijkheid van de hand gewezen. 

2.8. Op de koetsiersverzekering zijn van toepassing het "clausuleblad behorende bij polisnummer 3018670" (hierna: het clausuleblad) en de "bijzondere voorwaarden AVP021" (hierna: de bijzondere voorwaarden). 

2.9. Artikel 1 van het clausuleblad luidt voor zover hier van belang, als volgt: 

"1. Verzekerden 
In tegenstelling tot artikel 1.1 sub a t/m h en artikel 1.2 van de voorwaarden AVP021 zijn verzekerden in de zin van deze polis uitsluitend: 
A: houders van een ruitersbewijs 
B: houders van een koetsierbewijs (enkelspan en/of tweespan en/of vierspan), mits zij het daarvoor (voor het tweespan én/of vierspan) geldende SRR examen met goed gevolg hebben afgelegd, en uitsluitend tijdens recreatieve ritten op de openbare wegen en in het terrein, in hun hoedanigheid van particulier. 
( ... ) 
Onder houders van een ruiter en/of koetsierbewijs wordt verstaan ieder natuurlijk persoon in het bezit van een geldig ruiter- en/of koetsiersbewijs dat is afgegeven door de Stichting Rijvaardigheidsbewijzen Recreatieruiter SRR. 
( ... )"

2.10. In artikel 3.1 van de in 2.9 vermeld citaat genoemde bijzondere voorwaarden (AVP021) is, voor zover hier van belang, het volgende opgenomen: 
"3.1 Aansprakelijkheid/schade 
Verzekerd is de aansprakelijkheid van verzekerden in hun bovengenoemde hoedanigheid voor schade veroorzaakt of ontstaan tijdens de verzekeringsduur, ( ... ). 
Overal waar in deze voorwaarden wordt gesproken over schade wordt hieronder verstaan: schade aan personen en schade aan zaken. 
- Onder schade aan personen wordt verstaan: schade door letsel of aantasting van de gezondheid van personen, al dan niet de dood ten gevolge hebbend, met inbegrip van de daaruit voortvloeiende schade. 
- Onder schade aan zaken wordt verstaan: schade door beschadiging en/of vernietiging en/of verloren gaan van zaken van anderen dan verzekerden, met inbegrip van de daaruit voortvloeiende schade." 

2.11. De aansprakelijkheid van verzekerde als particulier is uitgesloten (artikel 2 AVP021 jo. artikel 2 laatste zin van het clausuleblad). 

3. Het geschil 

3.1. Het verzoek van X - zoals dat thans, na vermindering van het verzoek ter zitting, luidt- strekt ertoe, bij wijze van deelgeschil. 
- te verklaren voor recht dat London jegens X aansprakelijk is voor de door X als gevolg van het ongeval van 29 juni 2008 geleden schade en dat London gehouden is deze schade aan hem te vergoeden, 
- met begroting van de aan de behandeling van het verzoek verbonden kosten van rechtsbijstand en veroordeling van London in die kosten. 

3.2. Ter onderbouwing van zijn verzoek stelt X dat Y op grond van artikel 6: 179 BW voor (de gevolgen van) het ongeval aansprakelijk is. Het ongeval is immers veroorzaakt door de eigen energie van het paard. Ten tijde van het ongeval was Y, in haar hoedanigheid van koetsier, tegen wettelijke aansprakelijkheid verzekerd voor schade veroorzaakt of ontstaan tijdens de looptijd van de door haar afgesloten koetsiersverzekering. Dit betreft een bijzondere aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren, op grond waarvan alleen Y, als houdster van een koetsiersbewijs, verzekerd is. Daarmee is zij volledig aansprakelijk voor de geleden schade door derden. Het feit dat X mede-bezitter van het paard is staat daaraan, anders dan bij een gewone AVP-verzekering, niet in de weg. 

3.3. London voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan. 

4. De beoordeling 

Opmerkingen vooraf 

4.1. Hoewel dit onduidelijk in de kop van het verzoekschrift: is vermeld, begrijpt de rechtbank dat het verzoek is gericht tegen zowel Y (verweerster sub I) als tegen haar koetsiersverzekeraar (verweerster sub 2). Hiervan is in het - namens beide verweersters ingediende - verweerschrift ook uitgegaan. 

4.2. Gebleken is dat wat betreft verweerster sub 2 abusievelijk een onjuiste tenaamstelling in het verzoekschrift is opgenomen. De koetsiersverzekeraar van Y is immers Allianz Benelux N.V. (handelend onder de naam London Verzekeringen N.V.). X heeft: deze omissie ter zitting (mondeling) hersteld. Om praktische redenen en nu London c.s. hiervan geen punt heeft gemaakt, gaat de rechtbank van de juiste tenaamstelling uit zoals in de kop van deze beschikking reeds is weergegeven. 

4.3. De rechtbank stelt vast dat, nu X ter zitting te kennen heeft: gegeven dat het onder I. in het petitum opgenomen verzoek als ingetrokken kan worden beschouwd, thans nog slechts het onder 2. geformuleerde verzoek aan de orde is. De rechtbank leest dit verzoek, gelet op de toelichting in het verzoekschrift, als een verzoek te verklaren voor recht dat Y jegens X aansprakelijk is voor de door X als gevolg van het ongeval geleden schade en dat - met een beroep op artikel 7:954 lid 1 BW - London gehouden is deze schade rechtstreeks aan X te vergoeden. 

Behandeling in een deelgeschilprocedure 

4.4. Uit het voorgaande volgt dat thans alleen nog de aansprakelijkheidsvraag aan de orde is. Niet in geschil is dat deze vraag in een deelgeschilprocedure aan de orde kan worden gesteld. De verzochte beslissing kan bovendien een bijdrage leveren aan de totstandkoming van een vaststellingsovereenkomst. De zaak is dan ook geschikt voor behandeling in deelgeschil. 

inhoudelijke beoordeling 

4.5. Kern van het onderhavige geschil betreft de vraag of Y aansprakelijk kan worden gehouden voor de door X als gevolg van het ongeval geleden schade. 

4.6. Vast staat dat het ongeval niet is veroorzaakt door een onrechtmatige gedraging van Y zelf: maar door de eigen energie van het paard. In beginsel is Y dan ook op grond van artikel 6: 179 BW aansprakelijk voor de door het paard aangerichte schade. London c.s. heeft zich echter op het standpunt gesteld dat in dit geval, gelet op de uitspraak van de Hoge Raad van 29 januari 2016 (ECLI:NL:HR:2016:162), Y jegens X niet aansprakelijk is voor zijn schade, nu artikel 6:179 BW zich niet uitstrekt tot personen die de hoedanigheid van medebezitter hebben. De reehtbank volgt dit standpunt niet en overweegt daartoe als volgt. 

4.7. In de zaak die heeft geleid tot voornoemde uitspraak van de Hoge Raad stelde een vrouw haar echtgenoot en zijn verzekeraar op grond van artikel 6: 179 BW aansprakelijk voor (een deel van) de schade die zij had geleden nadat zij in botsing was gekomen met één van hun gezamenlijke manegepaarden. De vrouw baseerde deze aansprakelijkstelling op het feit dat haar echtgenoot medebezitter van het betreffende paard was. De Hoge Raad komt in genoemde uitspraak tot het oordeel dat er geen ruimte is om onderlinge aanspraken van medebezitters toe te staan ter zake van schade veroorzaakt door het eigen onberekenbare gedrag van een dier. De Hoge Raad heeft hierbij acht geslagen op de ratio van artikel 6:179 BW enerzijds en het verzekeringsbelang anderzijds. De Hoge Raad overwoog onder meer: "in verband met het onberekenbare element dat in de eigen energie van (ook) huisdieren is gelegen, ligt voor de hand dat schade veroorzaakt door dieren regelmatig zal voorkomen. Indien mede bezitters daaraan aanspraken jegens elkaar kunnen ontlenen, kan dit leiden tot een toename van claims die moeilijk te beoordelen zijn. Het risico dat een dier schade toebrengt aan een medebezitter, welke schade veelal in gezinsverband zal optreden, valt ook anderszins te verzekeren. bijvoorbeeld in geval van een schade aan de persoon door middel van een ongevallenverzekering." (r.o. 3.6.4) Het oordeel van de Hoge Raad luidt dat artikel 6:179 BW geen aansprakelijkheid vestigt jegens personen die de hoedanigheid van (mede)bezitter van het dier hebben. 

4.8. Zoals hiervoor reeds is overwogen was de aansprakelijkstelling in de zaak die tot het arrest van de Hoge Raad leidde gebaseerd op het feit dat de echtgenoot medebezitter van het betreffende paard was. Het achterliggende motief van deze aansprakelijkstelling was de (algemene) aansprakelijkheidsverzekering van deze echtgenoot, die het echtpaar ten behoeve van hen beiden had afgesloten en waarbij de aansprakelijkheid van de verzekerde in de hoedanigheid van particulier was gedekt. Op dit punt is sprake van een cruciaal verschil met de onderhavige zaak. In dit geval spreekt X zijn echtgenote immers niet aan in haar hoedanigheid van (mede)bezitter, maar in haar hoedanigheid van koetsier, welke hoedanigheid is verzekerd via de koetsiersverzekering van Y bij London. Deze bijzondere aansprakelijkheidsverzekering geldt, in tegenstelling tot een algemene aansprakelijkheidsverzekering, niet ten behoeve van beide echtgenoten, maar alleen ten behoeve van Y. Alleen Y is immers, als houdster van een koetsiersbewijs, verzekerde onder de polis (zie artikel 1 van het clausuleblad. weergegeven in 2.9.). De verzekering 'hangt' dus niet aan het bezit van het dier, maar aan de hoedanigheid van koetsier. Dit maakt dat het beroep van London c.s. op de uitspraak van de Hoge Raad van 29 januari 2016 niet opgaat en dat X, als derde, zijn echtgenote wel degelijk kan aanspreken voor de door hem als gevolg van het ongeval geleden schade. Ten overvloede overweegt de rechtbank dat deze schade op grond van het bepaalde in artikel 3.1 van de bijzondere voorwaarden is verzekerd onder de polis (vgl. 2.10.). 

4.9. Het voorgaande leidt tot toewijzing van het verzoek als na te melden. 

Met dank aan mevrouw mr. H. van Ommen, Utrechtse Schade Advocaten, voor het inzenden van deze uitspraak. Citeerwijze: www.letselschademagazine.nl/2016/rb-den-haag-221116 ook op rechtspraak.nl: ECLI:NL:RBDHA:2016:14755

zie ook: http://dirkzwagerasv.nl/2016/12/15/aansprakelijkheid-medebezitters-dieren-the-story-continues/