Rb Haarlem 261108 rsi bij croupier causaal verband met werk voldoende aannemelijk, schending zorgpli
- Meer over dit onderwerp:
Rb Haarlem 261108 rsi bij croupier causaal verband met werk voldoende aannemelijk, schending zorgplicht?
2. [eiseres] stelt dat zij aan RSI lijdt en dat haar klachten een
direct gevolg zijn van de werkzaamheden en werkomstandigheden bij
Holland Casino. Holland Casino betwist dat bij [eiseres] sprake is van
RSI en zij ontkent het bestaan van een oorzakelijk verband tussen de
klachten en het werk.
3. Terecht stelt Holland Casino dat er nog veel onduidelijkheid over
de oorzaken, de preventie en de behandeling van RSI bestaat. Dit neemt
niet weg dat RSI als een serieus probleem moet worden beschouwd.
Blijkens het rapport van de Gezondheidsraad van 27 november 2000 wordt
RSI gedefinieerd als een “tot beperkingen of participatiepro-blemen
leidend klachtensyndroom aan nek, bovenrug, schouder, boven- of
onderarm, elleboog, pols of hand of een combinatie hiervan, dat zich
kenmerkt door een verstoring van de balans tussen belasting en
belastbaarheid, voorafgegaan door activiteiten met herhaalde bewegingen
of een statische houding van één of meer van de genoemde
lichaamsdelen”. Uit voormeld rapport blijkt tevens dat RSI altijd door
een combinatie van factoren ontstaat, dat risicofactoren voor RSI onder
meer zijn: overmatig uitoefenen van kracht, werken in ongemakkelijke
houdingen, voortdurend werken in dezelfde houding (statische belasting)
en repeterende bewegingen, dat psychosociale arbeidsge-bonden factoren
op zichzelf niet tot RSI-klachten leiden, maar er in combinatie met
fysieke factoren wel aan kunnen bijdragen en dat te weinig hersteltijd,
psychische belasting (hoge werkdruk, hoge werkstress, hoog werktempo,
werk met hoge mentale eisen) en geringe sociale ondersteuning (relatie
met collega’s, hoger geplaatsten en management) waarschijnlijk
belangrijke factoren bij het onstaan van RSI zijn.
5. In concreto betekent het voorgaande dat eerst onderzocht zal moeten worden:
a) of [eiseres] aan RSI lijdt,
b) in hoeverre de werkzaamheden en/of de omvang van het werk en/of aan de werkplek gerelateerde omstandigheden oorzaak (kunnen) zijn van de door [eiseres] als RSI aangeduide klachten en/of andere factoren het ontstaan van de klachten hebben veroorzaakt of hebben kunnen veroorzaken.
c) in geval uit het onderzoek blijkt dat de klachten van [eiseres] arbeidsgerela-teerd zijn, of Holland Casino aan haar zorgplicht c.q. de veiligheidsvoorschriften ex artikel 7:658 lid 1 BW heeft voldaan.
6. De stelplicht en bewijslast van de onder a) en b) genoemde vraagpunten rust op [eiseres]. De mogelijkheid tot disculpatie van aansprakelijkheid als bedoeld onder c) ligt bij Holland Casino. Dienaangaande wordt overwogen dat de inhoud van de zorgplicht onder meer wordt bepaald door de destijds geldende Arbeidsomstandig-hedenwet. De daarin opgenomen bepalingen strekken tot doel de risico’s van RSI-klachten zoveel mogelijk te beperken door aan de omstandigheden waaronder die werkzaamheden worden verricht en aan de inrichting van de werkplek bepaalde eisen te stellen..
7. De schade komt pas aan de orde, indien mocht blijken dat (i) Holland Casino de nakoming van haar zorgplicht naar de destijds bekende maatstaven niet of onvoldoende kan aantonen en (ii) Holland Casino evenmin kan aantonen dat nakoming van haar zorgplicht de bij [eiseres] geconstateerde klachten en arbeidsongeschiktheid niet zou hebben voorkomen.
8. Omtrent de hiervoor onder 5.sub a en b genoemde vraagpunten heeft [eiseres] het raadzaam geacht om voorafgaand aan de voorliggende procedure een (onafhankelijk) deskundigenadvies in te winnen. Zij heeft de kantonrechter daartoe op 21 maart 2006 verzocht een voorlopig deskundigenonderzoek te bevelen. Uiteindelijk heeft die procedure er toe geleid dat de kantonrechter een voorlopig onderzoek heeft bevolen van een door partijen zelf voorgedragen deskundige, te weten dr. W.J. Willems, en dat de kantonrechter deze deskundige vragen ter beantwoording heeft voorgelegd, waarover partijen overeenstemming hadden bereikt.
9. Op 16 augustus 2007 heeft dr. Willems gerapporteerd en een antwoord gegegeven op de hem voorgelegde vragen. [eiseres] is op grond van de rapportage en de beantwoording van de vragen door dr. Willem van mening dat voldoende is komen vast te staan dat zij RSI-klachten heeft en dat deze klachten zijn veroorzaakt door haar werkzaamheden als croupier voor Holland Casino. Holland Casino kan zich niet verenigen met de inhoud van de rapportage van dr. Willems, omdat de rapportage volgens haar niet voldoet aan de daaraan te stellen eisen. Holland Casino stelt zich op het standpunt dat er geen bewijskracht toekomt aan de rapportage en dat er desgewenst een nieuw deskundigenrapportage dient te worden opgesteld. Door de rapportage en de beantwoording van de gestelde vragen door dr. Willems zijn volgens Holland Casino de door [eiseres] gestelde RSI-klachten niet komen vast te staan en tevens is niet komen vast te staan dat haar klachten te wijten zouden zijn aan de werksituatie bij Holland Casino.
10. De kantonrechter verwerpt de door Holland Casino tegen de rapportage van dr. Willems gevoerde verweren. Holland Casino heeft zelf aangedrongen op de benoeming van een orthopeed en ingestemd met de benoeming van de orthopeed dr. Willems als onafhankelijk deskundige in de voorliggende zaak. Naar het oordeel van de kantonrechter is dr. Willems zorgvuldig te werk gegaan. Hij heeft in zijn rapportage inzichtelijk gemaakt hoe hij tot zijn diagnose is gekomen. De enkele omstandigheid dat dr.Willems in zijn vakgebied geen afwijking heeft kunnen vaststellen op grond waarvan de klachten van [eiseres] geobjectiveerd kunnen worden, maakt niet dat de rapportage niet voldoet aan de eisen die aan een deskundigenbericht gesteld kunnen worden. Dr. Willems heeft bij zijn rapportage gebruik gemaakt van zijn bevindingen van een door hem uitgevoerd onderzoek van [eiseres] en van de hem verstrekte relevante medische informatie. Dr. Willems geeft in zijn rapportage duidelijk aan dat hij tijdens zijn onderzoek geen objectiveerbare symptomen van RSI heeft gevonden,dat het hulponderzoek middels röntgenonderzoek geen bijzondere gegevens heeft opgeleverd, dat er voor RSI geen objectieve criteria bestaan en dat er in de meeste gevallen ook weinig objectiveerbare symptomen te vinden zijn bij RSI. Bij de beantwoording van de hem gestelde vragen heeft hij weergegeven hoe de anamnese luidt en gemotiveerd aangegeven waarom hij op grond hiervan alsmede op grond van door hem bij collega’s ingewonnen medische informatie tot zijn diagnose is gekomen dat er sprake is van een surmenage van de rechter arm, waarbij hij opmerkt dat de overigens vage symptomen passen bij de niet objectiveerbare diagnose RSI. Tevens heeft hij toegelicht op grond waarvan voor hem aannemelijk is geworden dat [eiseres] haar klachten tijdens haar werkzaamheden voor Holland Casino heeft opgelopen. Aldus heeft hij zijn rapport voldoende gemotiveerd.
11. In de onderhavige zaak zijn bovendien nog een aantal factoren die de conclusie van dr. Willems dat [eiseres] aan RSI lijdt en dat haar klachten arbeidsgerelateerd zijn, ondersteunen. Niet alleen kan worden aangenomen dat de werkzaamheden van [eiseres] bij Holland Casino deels bestonden uit repeterende bewegingen waarvan bekend is dat dit tot RSI kan leiden- doch bovendien is onbetwist dat destijds in de vestiging Scheveningen een onevenredig groot aantal medewerkers melding maakte van RSI achtige klachten. Toen [eiseres] haar klachten aan de bedrijfsarts Kleinoog kenbaar maakte, heeft deze bedrijfsarts er reeds in februari 1999 bij Holland Casino op aangedrongen haar minder met repeterende bewegingen te belasten teneinde het risico op RSI te vermijden. De bedrijfsarts heeft dit advies in juni 2000 nog eens herhaald. Een andere bedrijfsarts, zeker Vring, heeft begin 2003 gerapporteerd dat [eiseres] “een forse RSI” heeft ontwikkeld. Zij is toen –en thans nog steeds- op grond daarvan 80-100% arbeidsongeschikt verklaard. Ook de eigen behandelaars van [eiseres], haar fysiotherapeut, haar huisarts (waar zij zich vanaf juli/augustus 2002 meldde met klachten van krachtverlies in haar rechterarm) en met name ook de orthomanuele arts dr. Van Essen constateerden “forse” RSI.
12. Voor zover Holland Casino nog heeft willen betogen dat de klachten van [eiseres] in een ander verband dan ten gevolge van het werk, zijn onstaan, geldt dat deze stelling niet feitelijk is toegelicht, zodat deze wordt gepasseerd. Hetzelfde geldt voor de stelling dat–als er wekelijk sprake zou zijn van klachten die toe te schrijven zijn aan de werkzaamheden bij Holland Casino, die klachten over zouden moeten zijn gegaan zodra zij met de werkzaamheden was gestopt. Ook deze stelling –die de kantonrechter niet aanstonds aannemelijk voorkomt- is door Holland Casino niet verder toegelicht. In deze procedure moet er daarom van worden uitgegaan dat, zoals ook de deskundige heeft geconcludeerd, de klachten van [eiseres] arbeidsgerelateerd zijn.
13. Uit hetgeen hiervoor is overwogen vloeit dan ook voort dat [eiseres] met de rapportage van dr. Willems en de overige door haar in het geding gebrachte producties voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat zij RSI(-achtige) klachten heeft (a) en dat deze klachten tengevolge van haar werkzaamheden bij Holland Casino zijn ontstaan (b).
14. Holland Casino dient vervolgens te bewijzen of zij aan haar zorgplicht heeft voldaan, dan wel dat de klachten van [eiseres] los van haar zorgplicht ook zouden zijn ontstaan (c).
15. Op grond van de bij dagvaarding in het geding gebrachte producties (met name 2, 3 en 4) is vast komen te staan dat Holland Casino ruim voor de indiensttreding van [eiseres] al bekend was met het feit dat het werken in een langdurige en onna-tuurlijke werkhouding en onder hoge druk, waarbij repeterende handelingen van de bovenste ledematen noodzakelijk zijn, in zijn algemeenheid gezondheidsrisico’s mee kan brengen. Dat betekent dat Holland Casino op dit punt ter voorkoming van die risico’s een zorgplicht had.
16. Holland Casino heeft ter zake haar zorgplicht jegens [eiseres] onder meer het volgende aangevoerd. Zij heeft een zeer pro-actief en vooruitstrevend arbeidsomstan-dighedenbeleid gevoerd, waarbij zij in overeenstemming heeft gehandeld met de in de Arbowet neergelegde regels. Vanaf 1987 heeft zij al rekening gehouden met de ergonomische aspecten van de werkzaamheden van de croupier. Er is toen ook een landelijke ergonomische werkgroep ingesteld. Vanaf 2000 is er tweewekelijks een ergonomisch spreekuur van de vestigingsergonoom ingevoerd, waar alle medewerkers terecht kunnen. De werkplek van [eiseres] voldeed aan alle redelijkerwijs te stellen eisen. Het verstellen van de speeltafels was weliswaar niet mogelijk, maar er is gebruik gemaakt van adequate en verstelbare stoelen. Holland Casino werkte met werkschema’s waarbinnen voldoende ruimte voor pauze(s) was opgenomen en voorts voldoende ruimte voor afwisseling van de werkzaamheden bestond. Ongevarieerde en zich in kort bestek herhaalde arbeid is zoveel als mogelijk vermeden. De werknemers wisselden op grond van de gehanteerde werkroosters telkens van spel en speeltafel en hebben na elke swing een pauze van 15 minuten gekregen Holland Casino heeft uit-voerig op schrift heeft laten stellen welke risico’s verbonden zijn aan het werken als croupier. Zij heeft altijd veel aandacht besteed aan het voorlichten van haar personeel omtrent de risico’s van de werkzaamheden en de maatregelen die getroffen werden of diende te worden genomen ter voorkoming van gezondheidsschade. [eiseres] heeft deze voorlichting ook gekregen. Holland Casino heeft aanpassingen doorgevoerd in de werkplek en al jaren geïnvesteerd in opleidingsprogramma’s/trainingen in houding en beweging, alsmede in individuele houding- en bewegingsadviezen. Ook [eiseres] heeft de cursus houding en beweging gevolgd. Holland Casino heeft altijd nauw samengewerkt met de Arbodienst en met bureaus die haar adviseerden op het gebied van ergonomische arbeidsomstandigheden en preventie van gezondheidsklachten. Aan de door die organisaties voorgestelde aanpassingen en maatregelen heeft Holland Casino altijd gehoor gegeven. Van een schending van haar zorgplicht is dan ook geen sprake.
17. Hetgeen Holland Casino over haar zorgplicht heeft aangevoerd, staat lijnrecht tegenover datgene wat [eiseres] ter zake heeft gesteld. Zij stelt onder meer dat de werk-groep Ergonomie weliswaar is ingesteld en de werkplek (Blackjack) heeft onderzocht, maar dat de resultaten van dit onderzoek niet tot veranderingen in het arbeidsomstandig-hedenbeleid van Holland Casino heeft geleid, dat door de invoering van de AKS een eenzijdig en ergonomisch onverantwoorde houding nog langer werd gecontinueerd, dat Holland Casino haar wettelijke verplichtingen uit de Arbowet niet is nagekomen en ook de ongeschreven verplichting om de gezondheidsgevaren van het werk als croupier voor [eiseres] zoveel mogelijk tot een minimum te beperken niet is nagekomen. Ook heeft [eiseres] gesteld dat zich eind 1996/begin 1997 bij de vestiging van Holland Casino te Scheveningen een groot aantal RSI-klachten heeft voorgedaan onder de croupiers, welke ook door de Arbodienst zijn vastgesteld. Voorts heeft zij gesteld dat de werkdruk op [eiseres] door de uitval van veel collega’s toen werd vergroot en dat de mogelijkheden om per dienst meerdere spellen te begeleiden en daarmee de eenzijdige fysieke belasting te beperken daardoor ook fors was afgenomen. Op enig moment zou volgens [eiseres] in dezelfde periode het werk nog eenzijdiger geworden zijn door uitval van de roulette. [eiseres] heeft tevens gesteld dat Holland Casino in februari 1999 niet aan een dringend medisch advies van de bedrijfsarts om [eiseres] per swing van twee uur niet meer dan één keer Blackjack of één keer Caribean Stud te laten uitvoeren, zou hebben voldaan.
18. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen dient Holland Casino, op wie de bewijslast rust, bewijs bij te brengen van haar stelling dat zij aan haar zorgplicht heeft voldaan dan wel dat de klachten van [eiseres] los van haar zorgplicht ook zouden zijn ontstaan (c). Bij levering van dat bewijs zullen de hiervoor weergegeven stellingen van [eiseres] aan de orde worden gesteld.
19. De kantonrechter zal de zaak naar de hierna te melden rolzitting verwijzen voor akte uitlating omtrent het bewijs van de zijde van Holland Casino, waarbij Holland Casino ook de naam/ namen van de getuige(n) en de verhinderdata van haarzelf, haar gemachtigde en de getuige(n) dient op te geven op dagen in de maanden januari, februari en maart 2009, indien Holland Casino getuigen wenst voor te brengen. . LJN BG5702